Trẻ em Nhật từ nhỏ đã biết tự lập, kỷ luật và ngoan ngoãn. Các bậc cha mẹ Nhật luôn ý thức được việc dạy con từ sớm với cách thưởng – phạt con rất riêng.

Ở bất kỳ quốc gia nào, trẻ em luôn có những lúc nghịch ngợm quá mức và mắc lỗi một cách vô thức. Vì vậy, cha mẹ không chỉ là tấm gương mà còn là “người thực thi công lý” trong gia đình; cần kịp thời nhận ra và uốn nắn con cái. Tuy nhiên, đòn roi, la mắng chưa hẳn là cách tốt để dạy con nên người. Trong nhiều trường hợp, những cách làm này phản tác dụng, khiến trẻ trở nên ngỗ ngược, không nghe lời.

Đối với người Nhật, họ có cách dạy con với thưởng – phạt rất riêng mà cha mẹ nên suy ngẫm và tham khảo.

Cách dạy con với thưởng – phạt rất riêng của cha mẹ Nhật

1. Không phạt con ở nơi công cộng

Tiểu thuyết gia người Mỹ Kate Lewis cho biết, trong nhiều năm sống và làm việc tại Nhật Bản; bà chưa bao giờ thấy cha mẹ Nhật nổi giận với con cái ở nơi công cộng. Điều này xuất phát từ nghệ thuật shitsuke, hay còn gọi là nghệ thuật kỷ luật.

Nếu trẻ mắc lỗi, cha mẹ sẽ nói chuyện riêng với trẻ; không trách mắng trẻ trước đám đông hoặc trước mặt người khác. Cách làm này giúp trẻ giữ được lòng tự trọng và tránh ảnh hưởng đến những người xung quanh.

2. Cha mẹ Nhật chỉ phạt hành vi mắc lỗi của con

Khi con mắc lỗi, nhiều cha mẹ có xu hướng “giận cá chém thớt”; và trừng phạt con bằng nhiều hình thức nghiêm khắc. Tuy nhiên, cha mẹ Nhật chỉ tập trung vào việc trách phạt lỗi lầm của trẻ. Ví dụ, khi trẻ làm đổ thức ăn, làm bẩn sàn nhà; trẻ sẽ được yêu cầu tự dọn dẹp để ghi nhớ lỗi sai và tránh lặp lại.

Cách cha mẹ Nhật phạt con khiến các bậc phụ huynh suy ngẫm
Cha mẹ Nhật tôn trọng cảm xúc của con.

Phương pháp dạy con này giúp trẻ nhận thức rõ về sai lầm của hiện tại; mà không chịu cảm giác “bị đay nghiến” trong chính ngôi nhà của mình.

3. Cha mẹ Nhật tôn trọng cảm xúc của con

Cha mẹ Nhật được biết đến là những người nghiêm khắc; nhưng họ luôn tôn trọng con cái và người khác trong mọi hoàn cảnh. Khi con mắc lỗi, dù nóng giận nhưng cha mẹ vẫn không nói nặng lời; hay có những hành vi, lời nói làm tổn thương con. Thay vào đó, họ thường thẳng thắn chỉ ra những điều trẻ làm chưa đúng; sau đó làm gương hoặc hướng dẫn trẻ sửa lỗi.

4. Kỷ luật đi kèm phần thưởng

Khi trẻ nhận ra lỗi lầm và tự sửa sai, cha mẹ Nhật thường khuyến khích và khen ngợi hành động của con. Nhiều gia đình cho rằng cơ chế thưởng phạt sẽ giúp trẻ nhận ra rằng những nỗ lực của mình được cha mẹ và người lớn ghi nhận, đánh giá cao. Từ đó, họ sẽ chú ý và điều chỉnh hành vi của bản thân để được ghi nhận nhiều hơn.

5. Dạy con tính kỷ luật ngay từ nhỏ

Gia đình Nhật quan niệm, dạy dỗ và uốn nắn con ngay từ nhỏ là cách tốt nhất để trẻ trở nên kỷ luật và cư xử đúng mực. Vì vậy, ngay từ những năm đầu tiên, cha mẹ Nhật đã đặt ra những quy tắc ứng xử để giúp trẻ điều chỉnh hành vi và hình thành thói quen tốt. Dần dần, trẻ không bị người khác kiểm soát và vẫn có thể phát triển thói quen đó tùy theo khả năng của mình.

Cách dạy con với thưởng - phạt rất riêng của cha mẹ
Dạy dỗ và uốn nắn con ngay từ nhỏ là cách tốt nhất để trẻ trở nên kỷ luật và cư xử đúng mực.

Kỷ luật có thể thay đổi theo độ tuổi của trẻ và quan điểm của cha mẹ. Dù thế nào, cha mẹ Nhật vẫn giúp trẻ suy nghĩ, đánh giá và điều chỉnh hành vi của chính mình.

6. Không dỗ dành con quá mức

Nhiều bậc cha mẹ thường có xu hướng xoa dịu, dỗ dành con khi chúng quấy khóc nhưng cha mẹ Nhật không làm điều này. Khi con nổi cơn tam bành, la hét, khóc lóc ầm ĩ, cha mẹ Nhật thường tỏ ra không quan tâm; thậm chí bỏ đi, bỏ mặc con khóc một mình. Phương pháp này khiến trẻ nhận ra việc ăn vạ với người lớn là không hiệu quả nên sẽ không tái phạm.

7. Cha mẹ Nhât không cho con xem TV

Cha mẹ Nhật có câu truyền miệng rằng “Tắt tivi, bật ý tưởng”. Họ luôn ý thức rằng việc xem tivi rất mất thời gian và có thể khiến trẻ bị nghiện. Đồng thời, nếu trẻ xem tivi quá sớm và quá nhiều sẽ khiến cấu trúc não bộ bị phá vỡ. Từ tivi, một dòng điện cực âm được tạo ra từ hiệu điện thế 20.000 vôn; tác động xấu đến thùy trước não (phần tạo ra khả năng suy nghĩ) của con người.

Cách cha mẹ Nhật phạt con khiến các bậc phụ huynh suy ngẫm
Cha mẹ Nhật thường xuyên cùng trẻ tham gia những trò chơi ngoài trời lành mạnh, bổ ích (ảnh: Pixabay).

Vì vậy, tắt tivi không chỉ là một biện pháp kỷ luật con mà còn được coi là quy tắc áp dụng hàng ngày. Để thay đổi sự chú ý của trẻ sẽ đưa ra những trò chơi ngoài trời lành mạnh, bổ ích hơn.

Hình thức trách phạt có thể thay đổi theo độ tuổi của trẻ và quan điểm của cha mẹ. Dù thế nào, cha mẹ Nhật vẫn giúp trẻ suy nghĩ, đánh giá và điều chỉnh hành vi của chính mình.