Cây mía dò là loại cây mọc hoang nhưng lại chứa đựng nhiều công dụng y học được dân gian tin dùng từ lâu đời. Không chỉ giúp thanh nhiệt, tiêu viêm, cây mía dò còn góp phần hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý một cách tự nhiên, an toàn và hiệu quả.
- Cây sâm đất – Vị thuốc quý từ thiên nhiên
- Khi bữa cơm gia đình không còn khoảnh khắc sum vầy
- Sống quá nhanh: Chúng ta đang sống hay đang bị cuốn đi?
Xem nhanh
Giới thiệu chung về cây mía dò
Cây mía dò (dân gian còn gọi là mía dò núi, mía dò rừng) thuộc họ gừng (Zingiberaceae), có thân thảo, cao từ 0,5 – 1,2 mét, thân mềm và có mùi thơm nhẹ. Cây thường mọc hoang ở vùng rừng núi, ven suối hoặc khu vực đất ẩm, mát mẻ. Hoa mía dò có màu tím nhạt hoặc trắng, nở vào mùa hè, nhìn khá đẹp và bắt mắt.
Không chỉ được biết đến như một loài cây dại, mía dò còn là một vị thuốc quý trong y học dân gian, được dùng phổ biến tại nhiều địa phương từ Bắc vào Nam.
Đặc điểm sinh học và phân bố của cây mía dò
Mía dò thường mọc ở vùng núi trung du, rừng rậm hoặc các vùng đất ẩm mát từ Lào Cai; Yên Bái, Hòa Bình đến Tây Nguyên và một số tỉnh miền Trung. Loài cây này dễ trồng, ít sâu bệnh và thích nghi tốt với môi trường tự nhiên hoang dã.
Lá cây mọc so le, thuôn dài, thân rễ phát triển mạnh tạo thành từng bụi. Nhờ khả năng sinh trưởng tốt; mía dò hiện nay còn được nhân giống để trồng làm dược liệu tại một số vườn thuốc Nam.
Cây mía dò trong y học cổ truyền
Theo Đông y, mía dò có vị ngọt nhạt, tính mát, quy vào các kinh can và phế. Tác dụng chính là:
- Thanh nhiệt, tiêu viêm
- Lợi tiểu, giải độc
- Làm mát gan, hỗ trợ tiêu hóa
- Giảm ho, tiêu đờm, chữa viêm họng
Người xưa thường dùng toàn cây hoặc rễ mía dò sắc nước uống, giã đắp ngoài da hoặc nấu với các vị thuốc khác để tăng hiệu quả điều trị.
Một số bài thuốc dân gian từ cây mía dò
Chữa viêm họng, ho khan, có đờm:
Dùng 20g thân và rễ cây , sắc với 500ml nước còn 200ml, chia 2 lần uống trong ngày.
Uống liên tục 5 – 7 ngày sẽ thấy triệu chứng giảm rõ rệt.
Giải độc gan, mát gan, lợi tiểu:
Kết hợp mía dò 30g với cây mã đề 15g, râu ngô 10g, sắc lấy nước uống hàng ngày.
Giúp thanh lọc cơ thể, hỗ trợ chức năng gan và hệ tiết niệu.
Hỗ trợ điều trị mụn nhọt, lở loét ngoài da:
Dùng lá cây rửa sạch, giã nát, đắp trực tiếp lên vùng da bị tổn thương.
Làm 2 – 3 lần/ngày giúp làm dịu, giảm viêm nhanh chóng.
Hỗ trợ tiêu hóa kém, đầy hơi:
Dùng thân cây 10g, gừng 5g, sắc với 300ml nước uống 2 lần trong ngày.
Có thể dùng liên tục trong 3 – 5 ngày để cải thiện triệu chứng.
Ứng dụng hiện đại của cây mía dò
Với thành phần chứa nhiều tinh dầu, flavonoid, alkaloid, mía dò đang được nghiên cứu ứng dụng trong sản xuất các sản phẩm hỗ trợ điều trị bệnh lý về hô hấp, tiêu hóa, giải độc gan. Một số đề tài nghiên cứu tại Viện Dược liệu Việt Nam đã ghi nhận tác dụng kháng khuẩn và tiêu viêm của loài cây này.
Trên thị trường, một số sản phẩm có chứa chiết xuất từ mía dò đã được đưa vào dạng viên uống thảo dược, trà thanh nhiệt và dạng cao mềm dùng ngoài da.
Lưu ý khi sử dụng cây mía dò
Không dùng quá liều lượng khuyến cáo vì cây có tính mát dễ gây lạnh bụng.
Phụ nữ có thai và trẻ em dưới 5 tuổi nên hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng.
Khi dùng kết hợp với thuốc Tây, nên tham khảo chuyên gia y tế để tránh tương tác không mong muốn
Cây mía dò là món quà quý giá từ thiên nhiên; không chỉ có mặt trong những khu rừng hoang sơ mà còn hiện diện trong nhiều bài thuốc quý của người Việt. Trong thời đại ngày nay, khi xu hướng trở về với thảo dược tự nhiên ngày càng phổ biến; mía dò xứng đáng được quan tâm, nghiên cứu và phát triển hơn nữa trong ngành y học và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.