Site icon MUC Women

Cảnh báo đột quỵ do lạm dụng thuốc tránh thai

Thu Hoà
Cảnh báo việc lạm dụng thuốc tránh thai hàng ngày có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường như đột quỵ do huyết khối tĩnh mạch não.

Cảnh báo việc lạm dụng thuốc tránh thai hàng ngày có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường như đột quỵ do huyết khối tĩnh mạch não. Hai ca bệnh điển hình vừa được cứu sống là hồi chuông cảnh tỉnh cho chị em trong độ tuổi sinh sản cần đặc biệt lưu tâm.

Thuốc tránh thai đường uống – một phương pháp ngừa thai tiện lợi, hiệu quả – đang bị lạm dụng trong thời gian dài mà ít người nhận thức được những rủi ro tiềm ẩn. Mới đây, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã tiếp nhận và điều trị thành công hai ca đột quỵ nghiêm trọng liên quan trực tiếp đến việc sử dụng thuốc tránh thai kéo dài.

1. Hai ca đột quỵ nguy kịch: lời cảnh tỉnh cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản

Theo thông tin từ Khoa Đột quỵ, Viện Thần kinh, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108; các bác sĩ vừa điều trị hai bệnh nhân nữ trong độ tuổi sinh sản bị đột quỵ do huyết khối xoang tĩnh mạch não; đây là một dạng đột quỵ hiếm nhưng cực kỳ nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng trong thời gian ngắn.

1.1 Bệnh nhân 1: Hôn mê, liệt tứ chi sau cơn đau đầu dữ dội

Bệnh nhân nữ đầu tiên được đưa vào cấp cứu trong tình trạng nguy kịch, hôn mê sâu; liệt toàn thân, đồng tử giãn, co giật toàn thể. Trước đó, người bệnh có biểu hiện đau đầu kéo dài nhưng vẫn sinh hoạt bình thường. Khi tình trạng đột ngột trở nặng, gia đình lập tức đưa đi cấp cứu.

Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị chảy máu não lớn; do huyết khối gây tắc nghẽn xoang tĩnh mạch dọc trên và hội lưu xoang – những vị trí quan trọng dẫn lưu máu não.

Ngay lập tức, bệnh nhân được điều trị tích cực bằng đa mô thức: đặt nội khí quản, chống phù não, sử dụng thuốc chống đông; và phẫu thuật mở sọ giải chèn ép để cứu mạng. Nhờ sự can thiệp kịp thời, sau điều trị, bệnh nhân đã tỉnh táo trở lại; có thể giao tiếp và sinh hoạt chủ động một phần.

1.2 Bệnh nhân 2: Phát hiện sớm, phục hồi gần như hoàn toàn

Trường hợp thứ hai cũng là một phụ nữ trẻ, nhập viện do đau đầu kéo dài; yếu nửa người trái, khó đi lại. Sau thăm khám và chụp chiếu, bác sĩ phát hiện cô bị nhồi máu não vùng thái dương phải do huyết khối ở các xoang tĩnh mạch não quan trọng.

May mắn được phát hiện sớm, chưa có biến chứng phù não nặng; bệnh nhân được điều trị nội khoa bằng thuốc chống đông theo đúng phác đồ và đã phục hồi tốt, ra viện với khả năng sinh hoạt độc lập.

2. Thuốc tránh thai: Tiện lợi nhưng không phải không có rủi ro

BS Nguyễn Hải Linh, Khoa Đột quỵ não, cho biết: Cả hai bệnh nhân đều đang sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày trong thời gian dài. Đây là điểm chung quan trọng giúp bác sĩ xác định yếu tố nguy cơ chính gây nên tình trạng huyết khối dẫn đến đột quỵ.

2.1 Cơ chế hoạt động và mặt trái của thuốc tránh thai

Thuốc tránh thai hàng ngày thường chứa hai loại hormone: estrogen và progesterone, có cơ chế chính gồm:

Tuy hiệu quả, tiện lợi và dễ sử dụng, nhưng việc lạm dụng hoặc sử dụng kéo dài không qua thăm khám định kỳ có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro; đặc biệt là tăng nguy cơ hình thành huyết khối.

2.2 Tỷ lệ biến chứng nguy hiểm gia tăng

Số liệu toàn cầu cho thấy, nguy cơ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch ở phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai tăng gấp 3–6 lần so với người không sử dụng. Huyết khối có thể gây tắc mạch máu não, dẫn đến:

3. Ai dễ mắc biến chứng khi dùng thuốc tránh thai?

Một số yếu tố nguy cơ phổ biến bao gồm:

Tại Việt Nam, nghiên cứu của Bệnh viện Từ Dũ và Viện Sản C năm 2021 cho thấy: Gần 50% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản từng dùng thuốc tránh thai, trong đó 20% sử dụng kéo dài trên 12 tháng mà không đi khám định kỳ.

4. Làm gì để sử dụng thuốc tránh thai an toàn, không gây đột quỵ?

Lời khuyên từ chuyên gia:

  1. Thăm khám định kỳ: Trước khi bắt đầu sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày, hãy đến bác sĩ sản phụ khoa để được tư vấn cá nhân hóa, xét nghiệm đông máu nếu cần.
  2. Không tự ý kéo dài thời gian dùng thuốc: Việc sử dụng quá lâu mà không có hướng dẫn chuyên môn có thể khiến cơ thể mất cân bằng nội tiết và tăng nguy cơ huyết khối.
  3. Theo dõi các dấu hiệu bất thường: Nếu có đau đầu kéo dài, mệt mỏi, tê bì tay chân, nhìn mờ, khó vận động… hãy đi khám ngay.
  4. Không dùng thuốc nếu có tiền sử rối loạn đông máu hoặc từng bị đột quỵ, thuyên tắc mạch, ung thư liên quan nội tiết.

5. Các phương pháp tránh thai an toàn thay thế

Ngoài thuốc tránh thai hàng ngày, phụ nữ có thể cân nhắc các lựa chọn khác an toàn và phù hợp hơn với thể trạng cá nhân: